Sütten bahsedildiği zaman akla ilk gelen inek sütüdür. Oysaki insan, inek, keçi, koyun, manda, kısrak gibi süt türleri de mevcuttur. Ve de hepsinin kimyasal yapıları ve içerikleri farklıdır. Bu yazımda sizlere inek, keçi ve koyun sütleri arasındaki farklardan bahsetmek istiyorum.
Yazının başında da belirttiğim gibi süt türlerinin içerikleri yani su oranları, protein oranları, yağ oranları gibi değerleri farklıdır. Ortalama bileşim değerleri aşağıdaki tabloda verilmiştir.
| İnek Sütü | Koyun Sütü | Keçi Sütü | |
| Kuru Madde (%) | 12,6 | 18,8 | 13,2 |
| Yağ (%) | 3,7 | 7,5 | 4,5 |
| Laktoz (%) | 4,7 | 4,6 | 4,3 |
| Protein (%) | 3,4 | 5,6 | 3,6 |
| Mineral Madde (%) | 0,7 | 1,0 | 0,8 |
Bu değerlerin farklılık göstermesinden dolayı kullanım alanlarında da farklılıklar oluşur. Mesela keçi sütü inek sütüne oranla daha beyazdır. Ve yağ taneciklerinin küçük olmasından dolayı daha geç kaymak bağlar. Daha çok peynir yapımında kullanılır. Koyun sütü ise yağ ve protein bakımından oldukça zengindir. Bu özelliğinden dolayı daha çok peynir, yoğurt ve tereyağı üretiminde tercih edilir. İnek sütünün kullanım alanı daha geniştir. Yoğurt, peynir, tereyağı, ayran, dondurma yapımında kullanılır. Ayrıca içme sütü olarak da tercih edilir.
Üç süt türü arasındaki farklar kısaca bu şekildedir. Şunu da unutmamak gerekir; aynı tür sütteki değerler bile hayvanın cinsi, yaşı, yem, laktasyon, mevsim vb. faktörlere göre değişebilmektedir.
Kaynak1: Üçüncü M., Süt ve Mamülleri Teknolojisi, Sidas Medya, İzmir, 2015.
Kaynak2: Önür Z., (2015) Keçi ve Koyun Sütlerinin Kimyasal Bileşimleri, Gıda, 40(6):363-370.
Son günlerde koyun sütü satışlarının arttığını görüyorum. Fiyatı da normal inek sütünün iki katı. Acaba daha yararlı ve yağlı olduğu için mi pahalı yoksa üretimi az olduğu için mi?
Her iki faktör de fiyat belirlenmesinde kriterdir.