Sosyal medyada paylaştığım gönderiden sonra bu konu ile ilgili bir yazı hazırlamaya karar verdim. Aslında daha önce tatlandırıcılar ile ilgili genel bir yazı yazmıştım. O yazıyı da okumak isterseniz buraya tıklamanız yeterlidir. Şimdi gelelim asıl konumuza: yapay tatlandırıcılar.

Yapay tatlandırıcılar, gıdaya tat vermek amacıyla kullanılan gıda katkı maddeleridir. Tıpkı doğal tatlandırıcılar gibi. Aralarındaki fark yapay tatlandırıcıların sentezlenme yoluyla elde edilmesidir. Yapay tatlandırıcılar kalori içermez ya da çok düşük kalorilidirler. Glisemik indeksi etkilemez. Bu nedenle de diyabetik gıdalarda kullanıma uygundur. Yüksek tatlandırma kapasiteleri vardır. Bu yüzden şekerden daha az miktarda kullanılır gıda ürünü içerisinde.

En çok kullanılan yapay tatlandırıcılar; Siklamat (E952), Sakarin (E954), Asesülfam K (E950), Aspartam (E951), Sukraloz (E955) şeklindedir. Etiket bilgilerinde açık isimleri yazılabileceği gibi belirlenmiş olan E kodları ile de yazılabilir. Karşılaştığınızda aşinalık olması için parantez içinde kodlarını da yazdım. Belirtmiş olduğum yapay tatlandırıcıların hepsi ile ilgili daha önceden yazmış olduğum yazılar mevcut. O yazılara da göz atabilirsiniz.

Peki, bahsedilen bu yapay tatlandırıcılara hangi ürünlerde rastlayabiliriz?

Birçok gıda ve içecek ürünlerinde görmek mümkündür. Alkolsüz içecekler, meyve nektarları, tatlılar, dondurmalar, reçel ve marmelatlar, şekerlemeler, sakızlar, diyabetik gıdalar, unlu mamuller vb. gibi. Ayrıca sofralık tatlandırıcı olarak kullanılan formülasyonları da mevcuttur. Gıda sektörü dışında diş macunları, ağız bakım ürünleri gibi ürünlerde de kullanımı mümkündür.

Katkı maddesi diyoruz yapay diyoruz o zaman aklımızdaki en önemli soruya gelelim: Sağlığa zararlı mı?

Yapay tatlandırıcılar ile ilgili birçok araştırma bulunmaktadır. İlk başlarda kullanımları yasaklanmış olmasına rağmen sonraki araştırmalar neticesinde kullanımına izin verilmiş, günlük alım miktarları belirlenmiştir.

Bazı çalışmalarda yapay tatlandırıcıların kansere neden olabileceği belirtilmiştir. Amerikan Ulusal Kanser Enstitüsü bu konuyla ilgili yeterli kanıt olmadığını ve bu durumun yüksek tüketim dozuyla alakalı olabileceğini belirtmiştir. Yapay tatlandırıcıların diyabet üzerindeki etkileri de tartışmalıdır. Konuyla ilgili araştırmalar hala devam etmektedir.

Bu konuyla ilgili son olarak söylemek istediğim şey önemli olanın doz yani kullanım miktarı olduğunu unutmamak gerekir. Hangi gıda ya da gıda ürünü olursa olsun kullandığımız/tükettiğimiz miktar beslenmemizde en özen gösterdiğimiz şey olmalıdır. Her şeyin fazlası zarar diyerekten yazımı sonlandırıyorum.

Kaynak1: Budak G., Tezcan E., Gıdalarda Sıklıkla Kullanılan Doğal ve Yapay Tatlandırıcıların Sağlık Üzerine Etkileri, Journal of Health and Sport Sciences (JHSS), Vol.2, No.3, 2019.

Kaynak2: Altuğ T., Elmacı Y., Tatlandırıcılar, (Ed. Tomris ALTUĞ), Gıda Katkı Maddeleri, Sidas Medya, İzmir, 2017, s.210-211.a

Yazar Hakkında

Selinay LAÇİNDAĞ

Merhabalar, ben Selinay LAÇİNDAĞ. Pamukkale Üniversitesi Gıda Mühendisliği bölümünden mezun oldum. Mezun olduktan sonra iki ayrı süt firmasının üretim bölümünde görev aldım. Sonrasında ise süt sektörüne yönelik starter kültür, antibiyotik test kitleri ithal eden Laktis Gıda'da çalıştım. Gıda Notları sitesiyle birlikte blog yazarlığına başladım ve şu an burasıyla birlikte Özel Beslenme, Flavus gibi birçok firmanın blogunda yazılar yazıyorum. Blog yazarlığına başlamamdaki amaç bilinçli bir tüketici kitlesi oluşturmaya yardım etmekti. Hala bu amaç doğrultusunda yazıyorum. Umarım herkese faydalı olur.

Tüm İçerikleri Görüntüle