Fazla miktarda şeker tüketiminin kardiyovasküler, obezite ve diş çürümeleri gibi hastalıklara yol açmasından dolayı şekere alternatif olarak kullanılabilen tatlandırıcılara ilgi artmıştır. Tatlandırıcılar; tatlandırma gücü yüksek, glisemik indeks ve kalori değerlerinin oldukça düşük olması sebebiyle şekere ek olarak kullanılabilirler. Tatlandırıcılar; doğal tatlandırıcılar, şeker alkolleri ve yapay tatlandırıcılar olmak üzere üç sınıfta incelenebilir. Bu yazımda sizlere tatlandırıcılardan biri olan şeker alkollerden bahsetmek istiyorum.

Şeker Alkolleri Nedir?

Şeker alkolleri, glisemik indeksi düşük olan tatlandırıcılardır. Ayrıca sofra şekerinden daha az kalorili olup, daha çok tatlıdırlar. Bu yüzden gıda ürünlerinde istenen tadı elde etmek amacıyla bir düşük kalorili tatlandırıcıyla birlikte kullanılabilirler. Bir başka deyişle şeker alkolleri, gıda katkı maddesi olarak kullanılabilir. Doğal olarak meyve sebzelerde bulunabilen şeker alkoller aynı zamanda kimyasal olarak da üretilebilir.

Sakarozdaki glukozun aldehit veya keton grubunun hidroksil grubuyla yer değiştirmesi reaksiyonu sonucunda şeker alkoller oluşur.

Bazı Şeker Alkol Çeşitleri

KSİLİTOL: Sakaroz ile aynı tatlandırma gücüne sahip olup glisemik indeks ve kalori değeri daha düşüktür. Şekerleme, çikolata, dondurma, yoğurt, reçel ve bazı diyet gıdalarda kullanılır. Ayrıca  ağza serinlik hissi vermesinden dolayı sakızlarda da tatlandırıcı olarak kullanılabilir.

MALTİTOL: Sakarozdan daha az tatlandırma gücüne sahiptir. Glisemik indeksi ve kalori değeri daha düşük olup sindirimi yavaştır. Çikolata, kek, dondurma, unlu mamuller, bisküvi, sütlü tatlılar gibi çeşitli gıdalarda kullanılır.

ERİTRİTOL: Doğada yaygın olarak bulunur. Glisemik indeksi sıfırdır. Kalori değeri çok düşüktür. Sakarozdan daha az tatlandırma gücüne sahiptir. Kek, süt ürünleri, çikolata, şeker, sakız, meşrubat, dondurma gibi gıdalarda kullanılır.

LAKTİTOL: Tatlandırma gücü sakaroza göre daha düşüktür. Glisemik indeks ve kalori değeri oldukça düşüktür. Güçlü tatlandırıcılarla birlikte kullanılabilir. Şekersiz şekerleme, bisküvi, çikolata, dondurma gibi gıdalarda yaygın olarak kullanılır.

SORBİTOL: Doğal olarak meyvelerde bulunabilir. Sakarozdan daha düşük tatlandırma gücüne sahiptir. Glisemik indeks ve kalori değeri düşüktür. Gıda katkısı, diş macunu gibi ürünlerde kullanılır. Unlu mamuller, şekerlemeler, diş macunu gibi ürünlerde kullanılır.

MANNİTOL: Tatlandırma gücü sorbitol ile aynıdır. Glisemik indeksi sıfır olup kalori değeri düşüktür. Besin ve ilaç endüstrisinde ve ağız bakım ürünlerinde kullanılır.

KAYNAKLAR

  1. Lectio Scientific Journal of Health and Natural Sciences July 2019, Volume 3, Issue 1, 19-32
  2. Gültekin F, Öner ME, Savaş HB, Doğan B. Tatlandırıcılar, Glikoz İntoleransı ve Mikrobiyota. J Biotechnol and Strategic Health Res. 2017;1 (Special issue):34-38.

Yazar Hakkında

Medine KARAAYTU

Merhabalar, ben Medine Karaaytu. 1999 Kartal/ İstanbul doğumluyum. Ankara Üniversitesi’nde Gıda Mühendisliği 3.sınıf öğrencisiyim. Kocaeli’nde yaşıyorum. Kendimi geliştirmeyi, kitap okumayı ve araştırma yapmayı çok severim.İnsanların gıda farkındalığını arttırmak ve daha bilinçli bir toplum hedefi doğrultusunda çalışmalarımı sizinle paylaşmak isterim.

Tüm İçerikleri Görüntüle