Yüksek performanslı sıvı kromatografisi kısaca HPLC olarak isimlendirilebilir. Genel olarak HPLC; bir karışımdaki bileşenleri ayırmak, tanımlamak ve miktarını belirlemek için kullanılan bir cihazdır. Bu cihaz uçucu olmayan kimyasal ve biyolojik bileşenlerin ayrımında kullanılır.
Peki HPLC’nin Kısımları Nelerdir?
HPLC; mobil faz (çözücü) şişeleri, degasser, pompa, enjektör, kolon fırını, kolon, dedektör ve kaydedici olmak üzere 8 kısımdan oluşur. Çalışılacak numuneye, cihazın markasına ve modeline göre bu kısımlardan bazıları değişiklik gösterebilir.
Mobil Faz (Çözücü) Şişeleri: Genelde bir HPLC cihazında bir ya da daha fazla cam veya paslanmaz çelik kaplar bulunur. Çalışmada farklı polariteye sahip çözücüler kullanıldığından bu kapların kalitesi oldukça önemlidir. Aynı zamanda kullanılan bu çözeltilerin saf olması gerekir. Aksi taktirde bu durum kolonu veya numuneleri etkileyebilir ve hatalara sebep olabilir.
Degasser: Mobil faz içerisinde olan eriyik gazların giderilmesi için kullanılır. Eğer mobil fazda hava kabarcıkları bulunursa pompa ve kolonda problemler oluşabilir. Bu yüzden tüm solventlerin gazının alınması gerekir. Gazın alınması; solventlerin ısıtılması, karıştırarak vakuma maruz bırakma, ultra sonifikasyon ve solvent şişesine helyum gazı verilmesi gibi farklı şekillerde gerçekleştirilebilir.
Pompa: Sistemde bulunan numune ve fazın enjektör, kolon ve dedektör boyunca sürekli sabit akışını sağlayan kısımdır. Bu kısmın görevi sıvının sistem içerisinde dolaşımını gerçekleştirmektir.
Enjektör: Numunenin sabit faz öncesinde mobil faza enjekte edilmesinde kullanılan kısımdır. Bu kısmın 2 çeşidi bulunmaktadır. Bunlar elle kumanda edilen manuel ve bilgisayar kumandalı oto-enjektörlerdir.
Kolon Fırını: Kolonun tutulduğu ortamın sabit bir ısıda olmasını sağlayan bir kısımdır.
Kolon: Bileşenlerin birbirlerinden iyi çözünürlükle ayırılmasını sağlar.
Dedektör: Kolondan çıkan bileşenlerin görülmesinden, ayırılmasından ve miktarlarının belirlenmesinden sorumlu olan bölümdür.
HPLC Cihazının Çalışma Basamakları Nelerdir?
- Test edilecek olan biyomolekül uygun bir çözücüde çözülür.
- Numunedeki bileşenlerin ayrımı gerçekleştirilir. Bu ayırım kolonda gerçekleşir ve kolon boyunca basınç uygulanır. Uygulanan bu basıncın sebebi karışım ve mobil fazdan oluşan sıvının hareket etmesini sağlamaktır. Bu basınç ile farklı bileşenlerin kolonda farklı hızlarla ilerlerlemesi sağlanır. Bu sayede bileşenler çıkışa farklı zamanlarda ulaşabilirler.
- Ayrılan bileşenler ve bu bileşenlerin miktarları tayin edilir. Bu aşamada detektörlerden yararlanılır.
- Dedektörden elde edilen kromatogramlar değerlendirilir.
KAYNAKLAR
- Eser B, Dinçel A. Kromatografiye Giriş, Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi Kullanımında Basit İpuçları. Journal of Health Services and Education; 2(2): 51-57
- Pathy KS, Murthy YLN, Sunithasarma, Ramaiah A. Basıc Skılls Traınıng Guıde – HPLC method development and validation – an overview
- HPLC ve Endüstriyel Uygulamaları Balıkesir Üniversitesi Kimya Bölümü Elçin Mine Erduran.