Güzel bir konudan bahsedeceğim bugün sizlere. Aldığımız ürünlerin etiketinde veya ambalajında ‘fırından taze, taze, taze pişmiş’ gibi ifadeleri fark etmişizdir. Peki bu ifadeler belirlenen şartlara uygun olarak kullanılıyor mu? Tüketiciyi yanıltma amaçlı kullanımlar olabilir mi?
Kabul edelim, bu tarz ifadeler tüketiciyi cezbeder. Ürünün benzer ürünler arasında ön plana çıkmasına neden olur. Bu nedenle bu tarz ifadelerin kullanımı çok fazladır. Olur olmaz her yerde kullanılıyor maalesef. Ve bu da tüketiciyi yanıltmaktan öteye gitmiyor. Peki bunun bir kullanımına dair bir kılavuz/yönerge ya da her neyse bir şeyler var mı? Evet, tabii ki de var: Türk Gıda Kodeksi Gıda Etiketleme ve Tüketicileri Bilgilendirme Yönetmeliği Hakkında Kılavuz. Bu kılavuz ayrıntılı olarak birçok terimin kullanımından bahsediyor. Bende sizler için bu kılavuzdan yararlanarak bir özet çıkaracağım.
‘Taze’ Teriminin Gıda Etiketlerinde Kullanımı
Bu terim üretim veya hasattan sonra kısa bir süre içinde son tüketiciye satılan ürünler için kullanılır. Kullanılan bu terim tüketici de herhangi yanlış bir algı oluşturmamalıdır. İşlenmemiş gıdaları tanımlamak için kullanılır. Mesela hazır ambalajlı bir kek ürününde kullanılamaz.
Aşağıdaki durumlarda ‘taze’ ifadesi kullanılamaz.
- Hazır ambalajlı bir gıdada taze pişmiş, taze hazırlanmış, taze fırınlanmış, taze sıkılmış gibi ifadeler kullanılamaz. Yine aynı şekilde ‘taze’ ifadesi yerine fırından taze, bahçeden taze gibi ifadeler de kullanılmaz.
- Paketleme, depolama, piyasaya arz sürecinde tazeliği etkileyen herhangi bir durum varsa yine kullanılamaz.
- Dondurulmuş, kurutulmuş, konserve edilmiş meyve sebzeler
- Dondurulmuş etler
- Tütsülenmiş ve marine edilmiş balıklar (İşlemden geçtiği için taze olarak kabul edilmez.)
- UHT ve sterilize sütler
Aşağıdaki durumlarda ‘taze’ ifadesi kullanılabilir.
- Meyve ve sebzelerde işlenmemiş olduğunu vurgulamak için
- Soğutulmuş et
- Buzun üstünde soğutulmuş olarak muhafaza edilen balıklar için
- Başka hiçbir bileşen içermeyen ve sıkma işlemi ile üretilen meyve sularında; sıkma işleminin hemen ardından ambalajlanmış olması ve günlük (raf ömrü 24 saat) tüketilmesi koşuluyla ‘taze sıkılmış’ ifadesi kullanılabilir
- Pastörize edilen içme sütleri için ‘pastörize taze içme sütü ifadesi kullanılabilir.
‘Taze bileşen kullanılarak üretilmiştir’ gibi ifadelerin kullanımı
‘Taze bileşenler kullanılarak üretilmiştir’ veya ‘Taze bileşenlerden üretilmiştir’ ifadesi sadece işlenmiş herhangi bir bileşen (kurutulmuş, dondurularak kurutulmuş, dondurulmuş, konsantre, konserve, tütsülenmiş, toz, vb.) içermeyen gıdalarda kullanılabilir.
“Taze X kullanılarak üretilmiştir” ifadesi ise sadece, X bileşeni işlenmemiş bir bileşen olduğunda ve gıda bu bileşenin işlenmiş eşdeğerini içermediği durumda kullanılabilir. Mesela; ‘Taze domates kullanılarak üretilmiştir’ şeklinde tanımlanan bir gıda, kurutulmuş domates içermemelidir.
‘Taze’ teriminin kullanım alanlarını ve kullanılmadığı durumları özet şeklinde anlatmaya çalıştım. Belirlenmiş olan bu alanlar yönetmelikte yer almaktadır. Gıda üreticileri bu kurallara uymalıdır. Maalesef ki uyulmadığı durumlarla sıkça karşılaşıyoruz. Neden peki diye soracak olursanız eğer o kısım biraz uzun bir konu bence. Konuyu sonlandırmadan önce gıdalarda etiketin önemini anlatan yazımı da okumanızı tavsiye ederim. Bilinçli bir tüketici olabilmek adına oldukça güzel bir yazı.
GIDALARDA ETİKET NEDEN ÖNEMLİ?