Gıdaların tazeliğini korumak ve raf ömrünü arttırmak için işlenmesinden depolanmasına kadar çeşitli uygulamalar yapılabilmektedir. Çabuk bozulmaya elverişli gıdalar için bu uygulamalar son derece önemlidir. Özellikle katkı maddesi ilave edilmeyen gıdaların daha çabuk bozulması sebebiyle çeşitli önlemler alınmaktadır. Bu önlemlerden biri de ambalajlama teknikleridir. Bu yazıda ambalajlama tekniklerinden biri olan modifiye atmosfer paketleme konusundan bahsedeceğim.
Modifiye atmosferde paketleme işlemi, paket içerisindeki hava alınarak belirli gaz karışımlarının doldurulması ile ambalaj içerisindeki atmosferin değişmesi prensibine dayanır. Bu şekilde aerobik mikroorganizmaların, çeşitli bakterilerin, maya ve küflerin gelişimini inhibe ederek gıdanın raf ömrünü arttırır. Raf ömrünün uzunluğu ise gıda ürününün tipine, depolama koşullarına, gaz karışımına, paketleme materyallerinin kalitesine, hijyene ve ürünün başlangıçtaki tazeliğine göre değişebilmektedir.
Modifiye atmosferde paketleme yönteminde ortamın modifikasyonu pasif ve aktif olmak üzere iki farklı çeşitte gerçekleşir. Meyve ve sebze gibi ürünlerde pasif modifikasyon kullanılırken her türlü gıda ürününde uygulanabilen yöntem ise aktif modifikasyondur.
Pasif modifikasyon uygulamasında ambalaj filmi kullanılır. Ambalaj filmi gıda ürününe koruyuculuk görevi üstlenir. Bu ambalaj materyali ile ambalajlandıktan sonra içerisindeki atmosfer gaz bileşimi gıdanın solunumu ile bir denge sağlar. Organik ürünler için ideal bir paketleme yöntemidir.
Aktif modifikasyon uygulamasında pasif modifikasyona kıyasla solunum yapan taze ürünler dışında solunum gerçekleştirmeyen et ürünleri, süt ürünleri ve hazır yemekler gibi birçok gıdada kullanımı mevcuttur. Ambalaj içerisinde gıda ürününe uygun gaz kompozisyonu direkt ambalaj içine enjekte edilir.
Modifiye atmosferde paketlemenin avantajları;
- Gıdaların raf ömrünü uzatmak için çok etkili bir yöntemdir.
- Oluşabilecek ekonomik kayıplar minimuma indirgenir.
- Gıdanın dayanıklılığını arttırmasından dolayı dağıtımlarda uzun mesafelere gönderilmesini olanak sağlar.
- Ürün kalitesini korur.
- Katkı maddelerine ihtiyaç duyulmamasını sağlar.
- Koruyucu ve sızdırmaz paketleme sayesinde kontaminasyonu önler.
- Dilimlenmiş ürünlerin ayrımını sağlar.
- Porsiyon kontrolünü sağlar.
Modifiye atmosferde paketlemenin dezavantajları;
- Her ürün için farklı gaz kullanılması ve taşıma sorunu sebebiyle masrafları arttırır.
- Sıcaklık kontrolü gerektirir.
- Taşıma sırasında paketlerde oluşabilecek yırtılma ve delinme gibi sorunlar oluşabilir. Böylece ürün güvenliğinin bozulmasına yol açar.
- Özel eğitim gerektirir.
- Gıda da çözünen CO2 paketlerde çökmeye sebebiyet verir. Ürünlerde su salınmasına yol açar.
KAYNAKÇA
Cemeroğlu B., 2011. Meyve ve Sebze İşleme Teknolojisi 1, Ankara. S: 240-243
Doğu E., 2009. Marine Edilmiş Pişirilmeye Hazır Tavuk Etlerinin Modifiye Atmosfer Paketleme ile Muhafazası.
Karagöz Ş., Demirdöven A., 2017. Gıda Ambalajlamada Güncel Uygulamalar: Modifiye Atmosfer, Aktif, Akıllı ve Nanoteknolojik Ambalajlama Uygulamaları.
Kılınç B., Çaklı Ş., 2004. Su Ürünlerinin Modifiye Atmosferde Paketlenmesi. E.Ü. Su Ürünleri Dergisi 21 (3-4): 349-353.