Campylobacter gıda kaynaklı hastalığa sebep olan bir bakteridir. Bu bakteriden kaynaklanan hastalığa campylobacteriosis adı verilmiştir. Hazırlamış olduğum bu yazı içerisinde ‘Campylobacter nedir? Campylobacter jejuni nedir? Campylobacteriosis belirtileri nelerdir? Hangi gıdalardan bulaşır? Önlemek için neler yapabiliriz?’ gibi sorulara yanıt bulabilirsiniz.
Campylobacter ve Campylobacter jejuni Nedir?
Campylobacter, sık rastlanan bir bakteri cinsidir. Bu cins bakterinin yaklaşık 14 türü vardır. Bunlardan en önemlisi Campylobacter jejuni türüdür. Bakterinin genel özelliklerine baktığımızda gram negatif, spor oluşturmayan, mikroaerofilik bir bakteri olduğunu söyleyebiliriz. Ayrıca bu bakteri cinsi en iyi 37˚C’de gelişir. Campylobacter jejuni ise 45 ˚C’nin üzerindeki sıcaklıktan etkilenmektedir. Yaklaşık 48 ˚C’de ölür. Kısacası sıcaklığa duyarlı bir bakteridir. Benzer şekilde tuza da duyarlıdır. Mesela Campylobacter jejuni %2’den fazla NaCl içeren bir ortamda üreyemez.
Mikroaerofilik bir bakteri olduğu için en iyi %5-10 karbondioksit, %3-5 oksijen içeren bir ortamda üreme gösterir. Campylobacter bakterisi şekerleri okside ve fermente edemez. Ayrıca bu bakteri türü antibiyotiğe karşı dirençlidir.
Campylobacteriosis nedir? Belirtileri nelerdir?
İlk başta da söylediğim gibi Campylobacter cinsinin sebep olduğu bir enfeksiyondur. Yapılan araştırmalar Amerika’da her yıl 1,5 milyon kişinin bu enfeksiyona yakalandığını gösteriyor. Enfeksiyonun genel belirtileri ishal, karın ağrısı, baş ağrısı, bulantıdır. Belirtiler genellikle 2-5 gün arasında kendini göstermektedir. Ayrıca hastalık süresi de 1 gün ile 1-2 haftaya kadar uzayabilir. Ölüm oranı düşük olan bir enfeksiyondur. Fakat bazı kişilerde geçici felç ve bağırsak sorunları gibi rahatsızlıklara sebep olabilir.
Campylobacter Hangi Gıdalardan Bulaşır?
Campylobacter özellikle çiğ ya da yetersiz pişmiş kanatlı etlerinde karşımıza çıkar. Benzer şekilde çiğ süt, kıyma gibi gıdalardan da bulaşma olabilir. Kanatlı etlerinde kırmızı ete göre bulaşma oranı daha yüksektir. Çünkü kanatlı hayvanların bağırsaklarının temizlenmesi sırasında çapraz bulaşma olma olasılığı daha çoktur. Bunların dışında en sık görülen bulaşma kaynaklarından biri de sudur. Ayrıca bulaşmış sular ile yıkanan meyve ve sebzelerden de Campylobacter bulaşabilir.
Campylobacter Bulaşmasını Nasıl Önleyebilirim?
‘Campylobacter nedir? Hangi gıdalardan bulaşır?’ gibi sorulara yanıt verdikten sonra bu bakterinin bulaşmasını önlemek için neler yapabiliriz ona bakalım.
- Başta kanatlı etleri olmak üzere hayvansal gıdaları iyice pişirmek gerekir.
- Temiz su kullanmalıyız.
- Çapraz bulaşma olmaması için özen göstermeliyiz. Örneğin et için ayrı bir kesme tahtası kullanabilirsiniz. Ya da kullandığınız ekipmanları ayırabilirsiniz.
- Mutfakta hijyen kurallarına dikkat etmelisiniz. Mutfakta çalışmaya başlamadan önce ellerinizi mutlaka yıkayın. Benzer şekilde çiğ olan hayvansal gıdalar ile temas eden tüm kesme tahtalarını, mutfak eşyalarını sabun ve sıcak su ile temizleyin.
- Pastörize edilmiş sütleri tercih edebilirsiniz.
Kaynaklar
https://www.cdc.gov/
https://www.efsa.europa.eu/
https://www.foodsafety.gov/
Zorba N., Gıda Kaynaklı Enfeksiyonlar, (Ed. Osman Erkmen) Gıda Mikrobiyolojisi, Efil Yayınevi, 2010, s.131-157.