Musakkasından, Alinaziğine, karnıyarığından, Hünkârbeğendisine kadar birçoğumuzun severek tükettiği patlıcanın faydaları neler ondan bahsedeceğim bugün. İtüzümü sebzeler içerisine giren patlıcan hakkında hemen hemen herkesin merak ettiği nikotin ve solanin içermesine de biraz değineceğim. Ama önce patlıcan hakkında biraz bilgi (patlıcan besin değeri, özellikleri vs.) vererek başlayalım.
Bilimsel adı Solanum melongena L. olan patlıcan, Solanaceae familyasına ait Solanum cinsindeki bir sebzedir. Anavatanı Hindistan olan bu sebze, ülkemizde Karadeniz, İç ve Doğu Anadolu Bölgelerindeki bazı yerler hariç her yerde yetiştirilmektedir. Sivri uçlu, uzun ince, küt, uzun silindirik, yuvarlak veya basık yuvarlak olmak üzere çeşitli şekilleri vardır. Rengi açık mordan koyu siyaha kadar değişmektedir. Bir yaz sebzesi olarak tüketilen patlıcanın mutfağımızda çeşitli kullanım alanları vardır. Üstelik besin değeride sanılanın aksine yüksektir. Faydaları da oldukça fazla. O zaman şimdi patlıcanın faydaları ve besin değerleri nelermiş ona bakalım.
Patlıcan Besin Değeri
100 g patlıcanın besin içeriğine baktığımızda;
- 92,3 g su,
- 25,0 kcal enerji,
- 0,98 g protein,
- 0,18 g yağ,
- 5,88 g karbonhidrat,
- 3,00 g lif,
- 3,53 g şeker
patlıcan besin değeri
değerlerine sahip olduğu görülmektedir. Bunların yanı sıra çeşitli vitamin ve mineral içeriğine sahiptir. Vitaminlerden A vitamini, B vitaminleri, C vitamini, folat ve K vitamini; minerallerden ise başta potasyum olmak üzere kalsiyum, magnezyum, fosfor, çinko ve demir içerir. Aynı zamanda antioksidan ve fenolik bileşikler bakımından zengin bir sebze olarak karşımıza çıkar. Nişasta içermemesi, yağ ve sodyum değerlerinin az olması ve glisemik indeksi düşük olması sebebiyle de besleyicidir. Fakat birçok kişide patlıcanın içerisinde bulunan solanin ve nikotin gibi zararlı maddelerin içermesi endişe yaratıyor. Esasında bu maddeler patlıcanın yanı sıra itüzümü dediğimiz patates, domates ve biber gibi sebzelerde de bulunmaktadır. İsterseniz bu konuyla ilgili olan ‘Patates neden yeşillenir?’ başlığındaki yazımızı da üzerine tıklayarak okuyabilirsiniz.
Bu itüzümü sebzeler alkaloid bileşikler içerir. Hatta patlıcanın acımsı tadı glikoalkaloid bileşiğinden gelir. Alkaloidler, fazla miktarda tüketilmesiyle toksik bir madde etkisi yaratır. Bu yüzden bu sebzelerin fazla miktarda tüketilmesinden kaçınmamız önerilmektedir. Özelikle alkaloidlere karşı alerjisi veya intoleransı olan kişiler muhakkak dikkat etmelidir. Bunların yanı sıra patlıcanın faydaları da oldukça fazladır.
Patlıcanın Faydaları
Birçok besin açısından faydalı olduğu bilinen patlıcanın antioksidan içeriği oldukça fazladır. Bu sebeple araştırmacılar tarafından birçok kronik hastalığın önlenmesinde fayda sağlayacağı belirtilmiştir. Özellikle içermiş olduğu nasunin adı verilen antosiyanin hücresel hasara karşı korumada oldukça etkilidir. İçeriğindeki yüksek orandaki lif ve polifenoller sayesinde de kan şekeri düzeyini düşürür. Ayrıca kilo kaybına yardımcıdır. Bu sebeple çok aşırıya kaçmadan patlıcan tüketilmesinde bir sakınca görülmemektedir.
Kaynakça
healthline.com
http://hbogm.meb.gov.tr/modulerprogramlar/kursprogramlari/bahcecilik/moduller/patlican_yetistiriciligi.pdf
Gürbüz N. ve ark., 2018. Health benefits and bioactive compounds of eggplant. Food Chemistry 268, 602–610.
Kaplan B.G., 2019. Patlıcanda (Solanum Melongena L.) Aşı Kombinasyonlarının Bazı Biyokimyasal Bileşikler Üzerine Etkisi.