Birçok ürün için ham madde niteliğinde olan buğday nedir, buğdayın bölümleri ve özellikleri neler biliyor musunuz? Haydi gelin çoğu kişinin en çok tükettiği tahıl olan buğdayı yakından tanıyalım.
Buğday Nedir, Buğdayın Özellikleri Neler?
Buğday taneli bitkiler grubuna girer. Tek yıllık bir bitkidir. Çukurova, İç Anadolu, Güneydoğu Anadolu ve Doğu Anadolu bölgelerinde yetişir. Buğday da yaklaşık olarak %66-76 oranında karbonhidrat, %6-22 oranında protein vardır. Ayrıca B1 vitamini açısından önemli bir kaynaktır. Bunların yanı sıra demir ve çinko minerallerini de içerir.
Buğday tanesi 3 kısımdan oluşur. Buğdayın bölümleri endosperm, embriyo ve kepek şeklindedir. Kepek, tane de yaklaşık olarak %14,5 oranındadır. Niasin, B1 ve B2 vitaminlerini ve pantotenik asit içerir. Lif açısından zengindir. Endosperm, buğday tanesinin nişastalı kısmıdır. Un üretiminde kullanılmaktadır. Tanedeki oranı yaklaşık olarak %81-84’dür. Embriyo, buğday tanesinin %2,5-3,6’lık kısmını oluşturur. Diğer kısımlara göre daha çok protein ve yağ içerir.
Buğday birçok alanda kullanılmaktadır. Başlıca kullanım yeri un ve yemdir. Kullanım amacına göre 3’e ayrılır. Ekmeklik buğday (Triticum aestivum), makarnalık buğday (Triticum durum), bisküvilik buğday (Triticum compactum). Bu konudan şuradaki yazımda ayrıntılı olarak bahsetmiştim. Yazıyı mutlaka okuyun derim çünkü farklı ürünlerde kullanılan farklı un türleri hakkında güzel bir yazı oldu.
Not: Yazı içerisinde sadece buğday nedir, buğdayın özellikleri neler gibi konulara değindim. Buğdayın faydaları/zararları gibi konular bu yazının konusu değildir.
Kaynak: Bilişli A., Gıda Teknolojisi, Sidas Medya, 2015.