Buğday insan hayatında her zaman önemli bir yere sahip olmuştur. Hatta en çok tüketilen gıdalardan birisidir. Son yıllarda siyez buğdayı öne çıkan buğday türleri arasındadır. Bunun sebebi ise sağlıklı beslenme alışkanlığının yaygınlaşmasıdır. Bende bu konuya değinmek istedim. Siyez buğdayı nedir, bu buğdayı bu kadar önemli kılan nedir, siyez buğdayının faydaları neler bir bakalım.
Siyez Buğdayı Nedir?
Bu buğday türü ilk ekili tahıl tanelerinden biridir. Ayrıca Triticum monococcum olan Latince ismi ile de bilinmektedir. İlk kez 10-12 bin yıl önce kültüre alındığı söyleniyor. Bir başka deyişle binlerce yıl önceki genetik formunu koruyan gıda ürünlerinden biridir. İlk olarak Güneydoğu Anadolu Bölgesindeki Karacadağ’da ekilmeye başlanmıştır. Şu an ise en çok Kastamonu bölgesinde yetişmektedir.
Siyezin kavuz yapısı serttir. Bu yüzden soğuğa karşı dayanıklıdır. Yine aynı sebepten hastalıklara ve zararlılara karşı da dayanıklıdır.
Siyez Buğdayının Faydaları
Siyez buğdayının eskiye göre kullanım alanlarının daha çeşitli olduğunu söylemiştim. Bu buğdaydan elde edilen siyez unu ile ekmekler, hamur işleri vb. şeyler yapabilirsiniz. Hatta bu buğday türünden bulgur yapılmaktadır. Ayrıca makarna, erişte, tarhana gibi ürünlerde de kullanıldığını görebilirsiniz. Kullanımı gittikçe artan siyez buğdayının faydaları neler bir göz atalım.
- Karotenoidler bakımından zengin bir buğday türüdür. Karotenoidler, yüksek antioksidan kapasiteye sahiptir.
- Diğer buğday türlerine göre gluten miktarı azdır. Hiç yok gibi düşünmeyin, var fakat miktarı az.
- Glisemik indeks değeri düşüktür. Bu yüzden daha uzun süre tokluk sağlar. (Glisemik indeks değeri ile igili daha fazla bilgi için buraya tıklayabilirsiniz.)
- Diyet lifi oranı da diğer buğdaylara göre fazladır. Bu sebeple kabızlığın önlenmesinde yardımcı olabilir.
- B grubu vitaminleri açısından zengindir. Ayrıca normal buğdaya göre iki kat daha fazla A vitamini ve demir minerali içerir.
- Bir başka özelliği ise folik asit seviyesinin diğer buğday türlerine göre fazla olmasıdır.
- Son olarak ise içerdiği protein oranı yüksektir diyebilirim.
Tüm bu özellikler siyez buğdayını diğer buğdayların önüne geçirmektedir. Siyez buğdayı besin değeri açısından önemli bir gıda kaynağıdır. Siyez buğdayı nedir kısaca bahsettikten sonra siyez buğdayının besin değerlerini gösteren bir tablo bırakarak yazımı sonlandırıyorum. Mutlaka inceleyin. Fakat siyez buğdayının da bir tahıl olduğunu unutmamak gerekir. Beslenmede yeterli ve dengeli beslenme düzeni oluşturmak, vücudumuza iyi gelen şekilde beslenmek önemlidir.
| Karbonhidrat (%) | 65 |
| Yağ (%) | 1,8 |
| Enerji (kcal/100 g) | 340 |
| Diyet Lif (%) | 9,72 |
| Demir (mg/100g) | 4,21 |
| Folik Asit (µ/100g) | 26 |
| Niasin (mg/100g) | 4,21 |
| B1 Vitamini (Tiamin) (mg/100g) | 0,25 |
| Selenyum (mg/100g) | 11,5 |
| Çinko (mg/100g) | 5,32 |
| Fosfor (mg/100g) | 159,7 |
| Kalsiyum (mg/100g) | 32,26 |
| Potasyum (mg/100g) | 403,5 |
| Magnezyum (mg/100g) | 94 |
Kaynaklar:
Işık F., Keser A., Siyez Buğdayının Sağlık Üzerine Etkileri, Sted, 2020, Cilt 29, Sayı 4, s. 299-304.
www.turktob.org.tr/dergi/makaleler/dergi23/38.pdf
tr.wikipedia.org