Fitoterapi başka bir deyişle bitkilerle tedavi; tıbbi bitkilerden ve bu bitkilerin çeşitli kısımlarından hazırlanmış farmasötik ürünlerden yararlanılarak gerçekleştirilen destekleyici bir tedavi çeşididir. Farmasötik ürünler; tıbbi çay, bitkisel ilaç gibi fitoterapide kullanılan ürünlere verilen genel addır. Fitoterapide bitkisel çaylar, çeşitli ekstreler, bazı uçucu yağlar, fitofarmakalar ve fitoterapotikler kullanılır.
Fitoterapide kullanılan bitkiler, etkilerine göre 3 grupta incelenebilir:
- Kuvvetli Etkili Bitkiler: Fitoterapide doğrudan kullanılmayan, toksik özellik ve yan etki gösterebilen bitkilerdir. Digitalis yaprağı, afyon ve belladon yaprağı örnek olarak verilebilir.
- Orta Etkili Bitkiler: Uzun süre kullanılırsa toksik özellik gösterebilen bitkilerdir. Meyan kökü örnek olarak verilebilir.
- Zayıf Etkili Bitkiler: Belirli bir süre kullanıldıktan sonra etkisini gösterebilen, belirgin bir toksik özelliğe sahip olmayan papatya, nane gibi bitkilerdir.
Fitoterapi’de Kullanılan Bitkiler Hangi Özelliklere Sahip Olmalıdır?
- Bitkilerin botanik tayini yapılmış olmalıdır.
- Etken madde miktarı belirlenmelidir.
- Standardize edilmelidir.
- Hijyenik şartlarda ambalajlanmalıdır.
- Her ilacın etki, güvenlik, stabilite ve farmasötik kalitesi korunmuş olmalıdır.
Fitoterapide Kullanılan Preparat Çeşitleri
- Tablet, Draje, Kapsül
- Pastil
- Krem
- Şurup
- Damla
- Yakı
Fitoterapinin Uygulama Alanları Nelerdir?
Uygulama olarak birçok alanda kullanılabilmektedir. Kuvvetli etkiye sahip olan fitofarmasötikler, akut hastalıklarında kullanılabilir. Zayıf ve orta etkili bitkiler ise kronik durumlar için kullanılır. Örneğin soğuk algınlığı ve grip gibi hastalıklarda Echinacea preparatları kullanılmaktadır. Bu preparatlar eczanelerde çocuklar için şurup veya damla, yetişkinler için de kapsül şeklinde bulunmaktadır.
Fitoterapiden İyi Sonuç Almak İçin Neler Yapılabilir?
- Kullanılacak bitki, doğru zamanda toplanmalı ve doğru kısmı kullanılmalıdır.
- Kullanılacak bitkiler doğru işlemlere tabii tutulmalıdır.
- İlaç, uygun miktarda hammadde kullanılarak hazırlanmalı ve doğru dozda alınmalıdır.
- Kullanılacak bitkiler; kuru ve saf olmalıdır. Kapalı kaplarda güneşten uzakta saklanmalıdır.
- Fitoterapide kullanılacak bitkilerin sentetik ilaçlarla etkileşimi olup olmadığı kontrol edilmelidir. Eğer sentetik ilaçlarla etkileşim oluşturuyorsa dikkat edilmelidir.
- Fitoterapi ürünlerinin etiketinde üretim ve son kullanma tarihi, kullanılan bitkilerin adı gibi bilgiler mutlaka yer almalıdır.
- Bitkisel ilaçların da bazı yan etkilere ve toksik özelliklere sahip olmasından dolayı kullanım süresine ve dozuna dikkat edilmelidir.
KAYNAKLAR
- DR. GÜLÇİN SALTAN İŞCAN Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Fitoterapi
- https://sistem.nevsehir.edu.tr/bizdosyalar/c2f433923e6615b388e1cca9a9777378/TTP2%20-%20Fitofarmas%C3%B6tikler_T%C3%BCm.pdf Nevşehir Üniversitesi Dr. Öğr. Üyesi SONER METE Fitofarmasötikler
- https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/620792 SAĞLIĞIMIZ İÇİN TIBBİ BİTKİLER ve BİTKİSEL İLAÇLAR Filiz MERİÇLİ
- Fitoterapi: Bitkilerle Tedaviye Dikkat Dr. Özlem Sarışen, Dr. Deniz Çalışkan Sted Dergisi 2005 cilt 14 sayı 8 182-187.sayfa https://www.ttb.org.tr/STED/sted0805/titoterapi.pdf