Hem taze hem de kuru olarak kendine has aromasıyla yemeklerimize kattığımız biberiye bitkisinden bahsedeceğim bugün. Laminacae familyasına ait bir bitki türüdür biberiye. Dünya’da Fransa, İtalya, İspanya, Yunanistan ve Portekiz gibi ülkelerde yaygın olarak yetiştirilmektedir. Ülkemizde ise Çanakkale, Mersin, Adana ve Hatay gibi batı ve güney kıyı illerinde yetiştirildiği görülmektedir. Ayrıca biberiye ülkemizde kuşdili, hasalbal ve akpüren gibi yörelere özgü isimlerle de adlandırılmaktadır.
Biberiyenin Besin İçeriği ve Özellikleri
50-100 cm yüksekliği bulunan biberiye bitkisinin görünümü çalı şeklindedir. Soluk mavi renkli çiçekleri olup kışın yapraklarını dökmez. Çok yıllık bitkiler arasına girer.
Bileşimine baktığımızda en önemli özelliği uçucu yağ içeriğinin olmasıdır. Bunun yanı sıra karnosol, karnosik asit ve rosmarinik asit gibi fenolik bileşenler bakımından zengin bir bitkidir. USDA verilerine göre 100 gram taze biberiye bitkisi 131 kcal enerji içerir. A vitamini, C vitamini, B6 vitamini, tiamin ve folat vitaminleri bakımından zengindir. Ek olarak magnezyum, kalsiyum, potasyum ve demir bakımından da iyi bir mineral kaynağıdır. Bunların yanı sıra diyet lifi içeriği de mevcuttur.
Biberiyenin Kullanım Alanları
Biberiyenin kendine has tat ve kokusu olması sebebiyle mutfağımızda taze olarak et ve tavuk yemekleri gibi birçok yemeğin içerisinde kullanılmaktadır. Bunun haricinde çayı yapılarak da tüketilebilmektedir. Özellikle biberiye çayının;
- Kan şekerini düşürmek,
- Ruh halini düzeltmek,
- Hafızayı geliştirmek,
- Göz sağlığını korumak,
- Beyin sağlığını korumak
gibi sağlık açısından faydalı özellikleri bulunmaktadır.
Biberiyenin en çok kullanım şekillerinden birisi de uçucu yağ şeklindedir. Biberiyeden uçucu yağ eldesi genellikle su-buhar distilasyonu ile olmaktadır. Uçucu yağların içeriğinde sineol, kamfen, borneol ve bornil asetat gibi güçlü bileşenler vardır. Bunların haricinde süs bitkisi olarak da kullanılmaktadır.
Sonuç olarak biberiyenin kullanım alanları çok çeşitlidir. Bununla birlikte biberiyenin güçlü bir antiinflamatuar ve antioksidan kaynağı olduğu söylenmektedir. Bağırsak sağlığını korumak, sindirim sorunlarını gidermek, stresi azaltmak ve hafızayı güçlendirmek gibi sağlık açısından olumlu etkileri vardır. Aşırıya kaçmadan tüketilmesinde hiçbir sakınca görülmemektedir. Ayrıca gıda sektörü dışında kozmetik, ilaç, parfümeri gibi alanlarda da kullanımı vardır.
Kaynakça
www.organicfacts.net
www.healthline.com
Başkaya ve ark., 2016. Biberiye (Rosmarinus officinalis L.) Bitkisinin Uçucu Yağ Oranı, Uçucu Yağ Bileşenleri ve Antioksidan İçeriğinde Morfogenetik ve Ontogenetik Varyabilite | MKÜ Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1):12-20.
Malayoğlu H.B., 2010. Biberiyenin (Rosmarinus officinalis L.) Antioksidan Etkisi. Hayvansal Üretim 51(2).
Tokgöz, H., Çınar, O., Gölükcü, M., Uysal-Bayar, F. (2022). Biberiyenin (Rosmarinus officinalis) Karnosik Asit ve Karnosol İçeriğinin Hasat Zamanı ve Lokasyona