Gastronomi, yiyecek ve içeceklerle ilgili olan tüm detayları ayrıntılı bir şekilde inceleyen bir bilim dalıdır. Yöresel ürünler, pişirme yöntemleri, servis şekilleri ve mutfak kültürleri gastronominin incelediği kısımlardan bazılarıdır. İnsanların yeme alışkanlıklarının değişmesiyle birlikte gastronomi biliminde de değişiklikler oluşmaya başlamış ve gastronomi alanında farklı akımlar ortaya çıkmıştır. Bu yazımda sizlere beslenme odaklı gastronomi akımları konusundan bahsetmek istiyorum.
Beslenme odaklı gastronomi akımlarını; vejetaryen beslenme, çiğ beslenme (raw food), kan grubuna göre beslenme, siyah ve mor yiyecekler, fonksiyonel gıdalar ve yenilebilir böcekler olmak üzere çeşitli sınıflarda inceleyebiliriz.
Gastronomi Akımları
Siyah ve Mor Yiyecekler
Yiyecek seçiminde önemli bir parametre olan renk; tat, lezzet, tanıma, yiyecek tercihi gibi detayları yansıtmaktadır. Siyah ve mor yiyeceklerin sağlık açısından daha önemli oldukları düşünülür. Bundan dolayı bu yiyecekler bireylerin tüketim tercihlerinde önemli rol oynar. Siyah yiyeceklere; siyah sarımsak, siyah fasulye, siyah pirinç ile siyah burger örnektir. Mor yiyeceklere ise mor patates, mor soğan, mor mısır ve mor havucu örnek olarak verebiliriz.
Çiğ Beslenme (Raw Food)
Toksik bileşenlerin vücuttan uzaklaştırması, sindirim sistemini düzenlemesi ve vücutta bulunan ödemin azaltılması gibi işlevlerde önemli olan çiğ beslenme dikkat çeken bir gastronomi akımıdır. Buna rağmen bu akımın uzun süre uygulanması bazı sakıncalar oluşturur. Bunlar; vücudumuz için oldukça önemli olan protein, vitamin ve minerallerin eksikliğinin ortaya çıkması ve beraberinde bazı sağlık sorunlarının oluşmasıdır.
Fonksiyonel Gıdalar:
İnsanların hasta olma olasılığını azaltan ve hastalıklara karşı koruyuculuk sağlayan fonksiyonel gıdalar sağlığımız için çok önemlidir. Probiyotik yoğurt, laktozsuz süt, omega – 3 içeren yağ çeşitleri ve düşük sodyumlu tuzlar fonksiyonel gıdalara örnek olabilir.
Yenilebilir Böcekler
Protein ve mineral madde içeriği bakımından zengin olması sebebiyle tüketici tercihi için önemli alternatif bir yiyecektir. Karınca, örümcek ve çekirge yenilebilir böceklere örnektir.
Kan Grubuna Göre Beslenme
Kan grupları; insanların beslenme alışkanlığında önemli bir paya sahiptir. 0, A, B ve AB kan gruplarına göre insanların beslenme şekilleri değişiklik gösterebilmektedir. Bu farklılığın sebebi ise genetik çeşitliliktir. Farklı beslenme grupları aşağıdaki gibidir.
- A kan grubuna sahip olan insanlar sebze ve meyve ağırlıklı gıdalarla,
- 0 kan grubuna sahip olanlar hayvansal protein ağırlıklı ürünlerle,
- B kan grubunda olanlar süt ve süt ürünleriyle,
- AB kan grubundaki insanlar ise daha çok sebze ve meyve ile hayvansal protein ağırlıklı ürünlerle beslenebilmektedir.
Vejetaryen Beslenme
Vejetaryen beslenme, hayvansal kaynaklı gıdaların tüketilmediği veya çok az tüketildiği bir beslenme biçimidir. Bu beslenme şeklinde daha çok bitkisel kaynaklı besinler tüketilir. Vegan, fleksitaryen, lakto vejetaryen, pesko vejetaryen, ovo vejetaryen ve fruitaryan vejetaryen beslenme tiplerinden bazılarıdır.
KAYNAKLAR
- Oğan, Y. (2021). Gastronomi Turizmi ve Gastronomik Akımlar. Muhammet Cenk BİRİNCİ, Özgür YAYLA (Ed.), Rekreasyon ve Turizm Araştırmaları içinde (ss. 34-52). Konya, Çizgi Kitabevi Yayınları.
- Özdemir, B. (2020). Healthy Purple Food in Gastronomic Trends. GSI Journals Serie B: Advancements in Business and Economics, 3 (1): 16-30.
- Yıldız M, Yılmaz M. Gastronomi Alanındaki Trendlere Bir Bakış. Sivas Interdisipliner Turizm Araştırmaları Dergisi 2020; (5): 19-35.
- Bozok D, Yalın G. Gastronomide Yeni Trend: Siyah Yiyecekler. Güncel Turizm Araştırmaları Dergisi 2018; 2(1): 251-261.