Bugün sizlere güzel bir konudan bahsedeceğim. Önceki yazılarımda ‘protein nedir, ne işe yarar’ gibi konulardan bahsetmiştim. Bu yazımda ise proteinin kalitesinden bahsetmek istiyorum. ‘Kaliteli protein mi olur?’ diye sorabilirsiniz. Tabii ki de olur. Mesela yumurtadan ve fasulyeden aldığımız proteinlerin kalitesi farklıdır. O zaman protein kalitesi nedir gelin hep birlikte bakalım.
Protein Kalitesi Nedir?
Proteinler, aminoasitlerin birleşmesi ile oluşur. Aminoasitler ise esansiyel aminoasitler ve esansiyel olmayan aminoasitler diye ayrılmaktadır. Kısaca esansiyel aminoasitler vücut tarafından sentezlenemez ve gıdalarda birlikte dışarıdan vücuda alınması gerekir. 9 tane esansiyel aminoasit vardır.
Bir gıda 9 tane esansiyel aminoasidin hepsini içeriyorsa bu gıda tam proteindir. Bir gıdanın tam protein içeren gıda olması için içerisinde bulunan esansiyel aminoasitler miktarca da uygun olmalıdır. Örneğin yumurta ve anne sütü tam protein içerir. Ayrıca bu iki gıda kalitesi en yüksek olan proteinleri bulundurur. Genellikle hayvansal gıdalar tam proteindir. Fakat soya bitkisel olmasına rağmen içerdiği protein tam proteindir.
Eksik protein ise esansiyel aminoasitlerin hepsini içermez. Ya da miktar olarak yeterli değildir. Yulaf, fasulye, yer fıstığı, nohut, barbunya, buğday, ceviz eksik proteine örnek olarak verilebilir.
İçeriğinde proteinleri barındıran gıdaların hepsinde esansiyel aminoasit vardır. Proteinin kalitesini belirleyen ise miktarları ve oranlarıdır. Bu yüzden günlük beslenmemizde esansiyel aminoasit içeren gıdalara yer vermeliyiz.
Kaynaklar:
Applegate L., Beslenme ve Diyet Temel İlkeleri, Çev. Haydar Özpınar, İstanbul Tıp Kitabevi, İstanbul, 2011.
Eren Ö., Alerjen Proteinlerin Otomatik Sınıflandırılması, Başkent Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, 2008.