Patates, her türlü halini severek tükettiğimiz bir yiyecektir. Patates, besin değeri açısından zengin olsa da bazı durumlarda bizim için zararlı bir gıda olabiliyor. Temel gıda ürünlerimizden biri olan patatesin besin değeri hakkında bir içerik hazırladım sizler için.
Patates Besin Değeri
Hepimiz biliyoruz ki patatesin içindeki karbonhidrat oranı yüksektir. Kuru ağırlığının %60-80’i karbonhidratlardan oluşur. Ana enerji kaynağı nişasta formunda olan karbonhidrattır. İçerisinde yer alan nişastanın bir kısmı sindirime karşı direnç gösterir. Buna dirençli nişasta denilmektedir. Dirençli nişasta, vücut içerisinde sindirime uğramayan fakat bağırsaklar tarafından fermente edilen nişasta türüdür. Aynı zamanda bu türdeki nişasta diyet liflerine benzetilmektedir. Ayrıca dirençli nişasta kan şekeri düzeyini ayarlamaya yardım eder. Özellikle de haşlanıp soğutulduktan sonra tüketilen patateslerde dirençli nişasta miktarı yüksektir.
Bir başka besin öğesi olan proteine bakalım. Patates az miktarda protein içerir. Örneğin 180 gramlık haşlanmış orta boy patates içerisinde yaklaşık 3 gram protein yer alır. Bu yetişkin bir bireyin günlük protein ihtiyacından %10 daha azdır. Fakat patatesler lisin ve triptofan aminoasitleri için iyi bir kaynaktır. Bu yüzden bir bitki için kaliteli bir proteine sahip diyebiliriz. Ayrıca patatesi, süt veya yumurta ile birleştirerek tüketirseniz yüksek kaliteli bir protein tüketmiş olursunuz.
haşlanmış patates besin değeri
Patates başta potasyum ve C vitamini olmak üzere çeşitli vitamin ve mineraller içerir. Fakat patatesi hazırlama yöntemleri patates besin değerini etkiler. Örneğin B vitaminleri, C vitamini, potasyum gibi suda çözünen vitamin ve minerallerin kaynama suyuna geçmesiyle besin değerinde düşme meydana gelir. Ama patatesi kabukları ile kaynatmak ve piştikten sonra kabuklarını ayırmak bu besin kayıplarını azaltmaya yardımcıdır.
Patates Besin Değeri Tablosu
Aşağıdaki tabloda 100 gram patates için ortalama besin değerleri yer almaktadır.
| Haşlanmış (Kabuksuz) Patates | Fırında (Kabuklu) Patates | Patates Kızartması | |
| Enerji (kcal) | 77 | 85 | 280 |
| Protein (g) | 1,8 | 2,6 | 3,3 |
| Karbonhidrat (g) | 17 | 17,9 | 34 |
| Yağ (g) | 0,1 | 0,1 | 15,5 |
| Lif | 1,2 | 3,1 | 2,1 |
| Potasyum (mg) | 280 | 547 | 650 |
| Demir (mg) | 0,4 | 0,9 | 1,0 |
| C vitamini (mg) | 6 | 14 | 4 |
| Folat (µg) | 19 | 44 | 31 |
| B1 vitamini (mg) | 0,18 | 0,11 | 0,08 |
Patates Zararlı Mı?
Patates tüketmek genellikle sağlıklı ve güvenlidir. Fakat tüketiminde dikkat edilmesi gereken noktalar vardır. Mesela patates üzerinde oluşan yeşil lekeler büyük miktarda tüketildiği zaman sağlık sorunlarına yol açabilir. Bakınız: Patates Neden Yeşillenir?
Diğer önemli bir konu ise akrilamidlerdir. Akrilamid kızartma, fırınlama, kavurma gibi yöntemlerle çok yüksek sıcaklıklarda pişirilen karbonhidrat açısından zengin gıdalarda ortaya çıkan bileşiklerdir. Yapılan araştırmalar akrilamidlerin kanser riskini arttırdığını ortaya koyar. Yiyeceklerde oluşan akrilamid miktarı yüksek sıcaklık ve uzun pişirme süresi ile artar. Bununla birlikte akrilamid içeriği en yüksek gıdalar arasında patates kızartması ve patates cipsi yer alır.
Sonuç olarak patates besin değeri açısından oldukça faydalı bir yiyecektir. Aynı zamanda bu faydalarından yararlanmamız onu nasıl pişirdiğimize ve tükettiğimize bağlı olarak değişir.
Kaynaklar:
www.eufic.org
Karadoğan T., Özer H., Patatesin Besin Değeri ve İnsan Beslenmesi Yönünden Önemi, Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (2), 306-317, 1997.
Abed M. M., Demirhan B., Patates Bitkisine (Solanum tuberosum L.) Genel Bir Bakış, International Journal of Life Sciences and Biotechnology, 2018. 1(1): p.1-9.