Bu yazımda kalite yönetim sistemi olan ISO 9000’den bahsedeceğim. İlk olarak kalite kavramını ele alalım. Kalite her alanda olduğu gibi gıda sektöründe de vazgeçilmez bir unsurdur. Bir ürünün tarladan çatala kadarki sürecinde tüketicilere en güvenli şekilde ulaştırılması gerekir. Bu da kaliteyi sağlayarak gerçekleştirilir. Bir ürünü kaliteli sayabilmek için fiziksel, kimyasal, mikrobiyolojik ve duyusal özellikler gibi kriterlerin tümüyle tüketicilerin memnuniyetini kazanmaktan geçer. Bu sebeple gıda sektöründe bu kriterlerin sağlanması için kalite yönetim sistemleri geliştirilmiştir. Bu kalite yönetim sistemlerinden birisi de ISO 9000 ve serisidir.
ISO’nun açılımı uluslararası standartlar organizasyonudur. Üretim ve hizmet gibi alanlarda kalite güvencesini sağlamak amacıyla ISO 9000 standartları serisi kurulmuştur. Hammaddeden üretimin nasıl gerçekleşeceğine, üretimin gerçekleştiği koşullara ve kontrollerine kadar geniş bir alanı kapsar. Bu işlemlerin en doğru ve en uygun şekilde gerçekleştirilebilmesi için gerekli eğitimler verilir. Kalite şartlarını sağlayan üretici firmalara ise sertifikası verilir. ISO 9000 sertifikasına sahip bir firmanın kalite şartlarını etkili bir şekilde kullandığını gösterir.
ISO 9000 sistemi firmalara kalite anlamında çok büyük bir fayda sağlar. Bunların içeriğinde oluşabilecek hataları önceden tespit edebilme, oluşan hataların kaynağını belirleme, atık yönetimini sağlayarak maliyeti düşürme, çalışanların en iyi şekilde çalışması için teşvikte bulunma, proses kontrolünün en iyi şekilde gerçekleştirilmesini sağlama gibi faydaları vardır. Bu standartların uygulanmasıyla birlikte tüketiciye bir ürünü en kaliteli şekilde ulaştırarak oluşabilecek şikayetleri minimuma indirgemeyi amaçlar. Sistemin dokümantasyonunu, kontrolünü ve sürekliliğini sağlar.
ISO 9000 standartları belirli zamanlarda ISO tarafından gözden geçirilerek revize edilir. Revize edilmesinin sebepleri değişen şartlara ayak uydurarak yeniliklere cevap verebilmek, karmaşık tedarik zinciri, ekonominin hizmet tabanlı hale gelmesi ve küreselleşmenin getirdikleri olarak sayılabilmektedir. Günümüzde ise ISO 9001:2015 Standardı uygulanmaktadır. ISO 9001:2015 standardı ise 8 prensibe dayanır.
ISO 9001:2015 Prensipleri
- Müşteri odaklılık
- Liderlik
- Personelin bağlılığı
- Proses yaklaşımı
- Sistem yaklaşımı
- İyileştirme
- İlişki yönetimi
- Kanıt esaslı karar alma
halinde maddeler olarak sıralanır. Firmaların ISO 9000 standartlar serisi ve HACCP gibi kalite kontrol standartları ile bağlantılı bir şekilde uyguladığı takdirde kaliteli bir ürün elde edip tüketiciye ulaştırmak kaçınılmaz olacaktır.
KAYNAKÇA
Erkan F., 2018. Ankara’da Faaliyet Gösteren Süt İşletmelerinin Sahip Oldukları HACCP ve Kalite Güvence Sistemleri, Yönetici ve Çalışanlarının Bilgi ve Uygulama Düzeylerinin Belirlenmesi.
Erkan ve ark., 2008. Gıda Sanayinde Kullanılan Kalite Güvence Sistemleri.