Genellikle Konya, Burdur ve Antalya civarlarında üretilen termiyeyi daha önce duymuş muydunuz? Peki çerez olarak da tüketilebileceğini? Gelin hep birlikte zengin besin içeriğine sahip olan termiye ve termiyenin saymakla bitiremeyeceğimiz faydalarını inceleyelim.
Termiye Nedir?
Baklagiller familyasından otsu bir bitkidir. Yahudi baklası, acı bakla, lüpen, delice bakla, gâvur baklası, koyun baklası, kurt baklası ve yaban baklası gibi isimlerle de bilinir. Tanelerinin acı olmasından dolayı haşlanılır ve suda bekletilerek tatlanması sağlanır.
Kullanım Alanları Nerelerdir?
Çeşitli kullanım alanlarına sahip olan termiye, yüksek protein ve düşük nişasta içeriğine sahip olmasının yanı sıra mineral, vitamin, oleik asit, antioksidan, lif gibi sağlığımıza yararlı birçok bileşeni içerir. Ayrıca diğer baklagillerin yetişemediği marjinal alanlarda da yetişebilir. Tüm bu özellikleri sayesinde son yıllarda alternatif ürün olarak kullanım imkanları artmaya başlamıştır:
- Lüpen tohumu (termiye, acı bakla) ürünleri beslenme ve sağlık açısından olumlu özelliklere sahiptir. Bu sayede fonksiyonel gıda olarak gıda sektöründe kullanılabilir. Ekmek, bisküvi, kek, makarna gibi gıdalar bunlardan bazılarıdır. Ayrıca bulgur yapımında ve diyet ürünlerinde de kullanılabilir.
- Çeşitli çiçek renklerine sahiptir. Bu sayede çiçekçilikte, bahçe süslemede ve peyzaj alanlarında kullanılır. Ayrıca L.polyphyllus gibi bazı lüpen türleri süs bitkisi olarak kullanılır. Bunlara ek olarak yem bitkisi olarak da kullanılabilir.
- Lüpenin acı tadının uzaklaştırılması için haşlandıktan sonra süzülen bu acı su böcek öldürmede ilaç olarak kullanılabilir. Bundan dolayı organik tarımda kullanılır.
- Ak ve sarı lüpen gibi türlerinin alkolit oranları düşüktür ve tatlı olarak adlandırılabilirler. Bu özelliklere sahip olmaları sayesinde hayvan beslenmesinde kullanılabilirler.
Termiyenin Faydaları Nelerdir?
- Yaralanmış dokuların iyileşmesinde etkilidir.
- Kolesterol seviyelerinin düşürülmesinde olumlu etkilere sahiptir.
- Kanser, diyabet, kalp ve damar rahatsızlıklarının oluşma riskini azaltır.
- İştah azaltıcıdır. Ayrıca tokluk hissi verir.
- Obezite ve insülin direnci üzerinde olumlu sağlık etkilerine sahiptir.
- İrritabl bağırsak sendromu ve kabızlık gibi bağırsak rahatsızlıklarını önleyici etkileri vardır.
Bu olumlu özelliklerinin yanı sıra bazı olumsuz etkileri de bulunur. Yüksek alkaloid içeriğine sahip olmasından dolayı alerjisi olan bireyler için güvenli değildir.
KAYNAKLAR
- Yorgancılar M, Başarı D, Atalay E, Erkoyuncu M. Fonksiyonel Bir Gıda: Lüpen (Termiye). Bahri Dağdaş Bitkisel Araştırma Dergisi 2020; 9 (1): 89-101.
- Güldemir O, Deniz F, Işık N. Sokaklardan Evlere: Termiye. III. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu- Konya 2012: 549-551.
- Özkök GA. Geleneksek Bir Ürün Olan Termiyenin (LÜPEN= LUPİNUS ALBUS L.) Gastronomiye Kazandırılmasına Yönelik Öneriler. GANUD INTERNATIONAL CONFERENCE ON GASTRONOMY, NUTRITION AND DIETETICS 2019: 503-509.